Dạy Con (Bài 27)

Các con chúng ta trong tuổi thiếu niên, trai cũng như gái, rất cần bạn và quý bạn, các em cũng muốn bắt chước để giống bạn vì thế rất dễ bị ảnh hưởng của bạn. Đây cũng là tuổi muốn được tự do làm theo ý mình nhưng vì thiếu khôn ngoan và thiếu kỷ luật bản thân, các em dễ vướng vào những thói hư tật xấu hoặc sa vào tội lỗi vì bị người xấu lợi dụng. Vì vậy các em rất cần sự hướng dẫn của cha mẹ. Như chúng tôi thưa với quý vị trong các Câu Chuyện Gia Đình gần đây, vật dụng mà con em chúng ta ngày nay cần có, cần dùng nhưng cũng rất nguy hiểm cho bản thân các em, đó là cái cell phone. Với cái cell phone các em có thể nhắn tin cho bạn bè hay bất cứ người nào rất nhanh chóng mà cha mẹ không thể biết, cũng không kiểm soát được. Nguy hiểm hơn nữa, nhiều em thiếu niên ngày nay bắt chước nhau dùng phone với những mục đích không tốt, không trong sạch, điển hình nhất là các em selfie, tức là tự chụp hình chính mình rồi gởi những hình đó cho người khác, lắm khi là những hình ảnh dơ bẩn, bê bối. Để giúp con biết nguy hiểm của việc gởi những hình bê bối của mình cho người khác, chúng ta cần nhắc con những điều sau:

1. Con phải biết tôn trọng chính mình và giữ giá trị/danh dự của mình.

2. Khi gởi ra những hình không đứng đắn qua mạng rất nguy hiểm, vì người lạ có thể thấy và dùng những hình ảnh đó với mục đích xấu.

3. Những việc làm thiếu khôn ngoan trong lúc thiếu suy nghĩ sẽ để lại tai hại suốt cả cuộc đời.

4. Các em cần nghe lời khuyên dạy của cha mẹ và người hướng dẫn tâm linh để tránh những việc làm dại dột và nguy hiểm đó.

Nếu có người nói với chúng ta rằng, nếu con dùng phone nhắn tin cho bạn bè quá nhiều mỗi ngày sẽ trở thành ghiền, như người nghiện thuốc lá hay cần sa ma túy, có lẽ chúng ta không tin lời nói đó. Nhưng khi quan sát những em lúc nào cũng cầm phone nhắn tin cho người này người kia, chúng ta sẽ thấy những dấu hiệu tương tự như những người dùng cần sa ma túy: Dấu hiệu trước hết là các em không quan tâm đến giờ giấc hay thì giờ của mình, không biết đã mấy giờ trong ngày và mình phải làm việc gì. Các em cũng không chú ý, không trò chuyện với người ở gần bên, như cha mẹ hay anh chị em trong gia đình, và điều rõ ràng hơn nữa là các em vui hẳn lên khi nhận được tin nhắn của bạn. Ngoài ra, những người chuyên nghiên cứu về tuổi thiếu niên và nguy hiểm của việc nhắn tin qua phone quá nhiều cho biết rằng mỗi khi các em dùng phone để nhắn tin, là não bộ của các em bị khích động. Tiến sĩ Gary Small cho biết xét nghiệm neuroimaging, tức là chụp hình não bộ như khi người ta chụp hình các cơ phận trong thân thể. Sau nhiều nghiên cứu về hoạt động của não bộ khi một người gởi tin nhắn qua phone, kết quả cho thấy rằng mỗi khi con em chúng ta nhận tin hay gởi tin nhắn qua phone, một phần trong não bộ của các em sẽ sáng lên, tương tự như não bộ của người nghiện ma túy khi được hút cần sa ma túy, khiến con chúng ta cảm thấy thỏa mãn và vui vẻ. Đó là lý do các em cứ muốn ôm cái phone và liên tục nhắn tin cho bạn bè.

Tuy nhiên, khi biết về nguy hiểm này, chúng ta không nên hoảng sợ, la mắng con và cấm các em không được gởi tin nhắn cho bạn nữa. Khi những người nghiên cứu và đưa ra kết quả, họ chỉ muốn quý vị phụ huynh biết rằng có một liên hệ rõ ràng giữa việc gởi tin nhắn qua phone và cảm xúc của các em nhỏ, đó là khi liên lạc với bạn bằng tin nhắn qua phone, tâm trí con em chúng ta cảm thấy nhẹ nhàng, thoải mái, các em thấy vui vẻ và hăng hái. Kết quả của việc nghiên cứu này giúp chúng ta hiểu tại sao các con chúng ta cứ thích cầm phone nhắn tin cho bạn hay nhận tin của bạn liên tục, thích đến nỗi quên ăn quên ngủ, quên việc học hành và quên luôn cả người thân trong gia đình, đến nỗi trở thành ghiền hay nghiện, như người nghiện thuốc phiện.

Một bài báo chuyên về đề tài này liệt kê cho chúng ta những dấu hiệu để giúp cha mẹ dựa vào bảng này biết con mình có bị ‘nghiện ngập’ trong việc dùng phone nhắn tin hay không. Những dấu hiệu đó gồm có:

1. Dùng phone nhắn tin nhiều quá đến nỗi quên cả giờ giấc, không còn nhớ mình phải đi đâu làm gì.

2. Khi không được có cái phone bên cạnh thì nổi giận, tinh thần căng thẳng, bực bội với người chung quanh hay cảm thấy buồn chán đến nỗi bị trầm cảm.

3. Lúc nào cũng cần đến cái phone hay computer, không thể rời xa một bước, dù chỉ trong khoảnh khắc. Có em thì luôn luôn muốn thay đổi phone mới, để được có cái hiện đại nhất, hiệu năng cao nhất.

4. Không quan tâm đến người chung quanh, nhất là người trong gia đình: Không nói chuyện, khi cần nói cũng tiếp tục nhìn vào phone chứ không nhìn vào người mình đang nói chuyện; dễ bực bội, nổi giận với người chung quanh, khi vì người trong gia đình, không liên lạc với bạn được thì các em nổi giận, gây gổ với mọi người.

5. Các em không quan tâm chăm sóc chính mình: Không ngủ nghỉ đầy đủ, quên cả việc ăn uống vì lúc nào cũng cầm phone để nói chuyện, để nhắn tin cho những người các em nghĩ là quan trọng.

Nghe những điều chúng tôi vừa nêu, có lẽ một số quý vị lo vì thấy những điểm này mô tả đúng con của mình và tự hỏi: “Vậy thì tôi phải làm sao bây giờ?” Trước hết chúng ta không nên la mắng, cấm đoán con hoặc lấy lại cái phone để kiểm soát con nghiêm nhặt hơn; trái lại chúng ta cần bình tĩnh và phản ứng nhẹ nhàng hầu có thể thật sự giúp con. Có nhiều lý do khiến con chúng ta dùng phone nhắn tin cho bạn thường xuyên. Có em text cho bạn luôn vì nghĩ mình có bổn phận hay trách nhiệm chăm sóc một người bạn nào đó, suy nghĩ như thế là không đúng và hơi quá đáng. Nhưng như chúng ta đều biết, bạn bè đối với tuổi thiếu niên rất quan trọng, vì vậy chúng ta không cấm, cũng không buộc con phải cắt đứt liên lạc với bạn. Tốt hơn hết, chúng ta dành thì đến bên con, trò chuyện và hỏi thăm để biết lý do vì sao con phải nhắn tin cho bạn quá nhiều như vậy. Khi biết lý do, chúng ta nhẹ nhàng giải thích cho con hiểu và đề nghị vài cách để giúp con giảm bớt những giờ liên lạc với bạn qua điện thoại. Mục đích là để giúp con có thì giờ nghỉ ngơi, lo việc học hành cũng như gần gũi với người trong gia đình. Tất cả đều với mục đích  giúp con giữ gìn sức khỏe và giữ quân bình giữa các sinh hoạt hằng ngày trong đời sống. Dù bạn đối với tuổi thiếu niên rất quan trọng, con chúng ta cần biết rằng trong đời sống còn có nhiều điều quan trọng khác các em cần quan tâm đến, đó là việc học hành, ăn uống ngủ nghỉ đầy đủ để giữ gìn sức khỏe và dành thì giờ cho người thân trong gia đình: cho cha mẹ, anh chị em và bà con vì đời sống rất ngắn ngủi mong manh, chúng ta không có người thân bên cạnh mình mãi mãi.

Minh Nguyên
Chương Trình Phát Thanh Tin Lành